Góry Bystrzyckie. Wójtowice - Młoty (sztolnie elektrowni szczytowo-pompowej), Spalona Droga, Zalesie (605m n.p.m.), Nowa Bystrzyca. 14 maja 2022 roku. - zdjęcia, informacje, zabytki oraz ciekawostki

Góry Bystrzyckie. Wójtowice – Młoty (sztolnie elektrowni szczytowo-pompowej), Spalona Droga, Zalesie (605m n.p.m.), Nowa Bystrzyca. 14 maja 2022 roku.

Wyprawa jednodniowa.

W latach siedemdziesiątych w Młotach rozpoczęto budowę największej elektrowni szczytowo-pompowej w Polsce. Zbudowano sztolnie i wiele obiektów hydrotechnicznych, dolina Bystrzycy miała zostać przegrodzona zaporą tworząc jezioro czyli zbiornik dolny a na ściętym szczycie Zamkowej Kopy (784m n.p.m.) powstałby zbiornik górny o głębokości 22m połączone trzema nitkami derywacyjnymi. Gdyby w 1982 roku inwestycja – z powodu braku funduszy – nie została przerwana – Młoty byłyby wioską dzisiaj nieistniejącą. Temat jest znowu aktualny bo inwestycji dano priorytet i w lipcu rozstrzygną się losy lokalizacji tej inwestycji. Czyli jakby ostatnia szansa przejść „suchą stopą” przez tą uroczą wioskę z zabytkowymi budynkami i poszukać obiektów elektrowni już powstałych.

Po drodze przez Młoty towarzyszy nam Bystrzyca z urokliwymi wodospadami prowadząc nas w okolicę leśniczówki gdzie odbijamy w kierunku Spalonej. Wymyślonym już przez nas szlakiem trawersujemy Zamkowa Kopę by zielonymi już łąkami zejść do Spalonej Drogi. Po chwili marszu asfaltem wychodzimy do szlaku zielonego w okolicy kamienia pamiątkowego myśliwych. „Zdobywamy” szczyt Zalesia (605m n.p.m.) skąd dość karkołomnie bez szlaku osiągamy Nową Bystrzycę. Udaje nam się zwiedzić zabytkowy drewniany kościółek i teraz już asfaltem wracamy do Wójtowic.

Cała trasa to ok. 22 km.

: wczesnym rankiem docieramy do znanego nam już parkingu przy kościółku w Wójtowicach

: Bystrzyca przecina uroczą posiadłość

: przez kamienny mostek idziemy drogą w kierunku Młotów

: po chwili marszu asfaltem opuszczamy Wójtowice

: Bystrzyca będzie nam towarzyszyć

: domek letniskowy na zbozu

: w zielonej scenerii pojawiają się pierwsze budynki tej niewielkiej wioski

: Młoty położone u stóp Zamkowej Kopy istniały już w XV wieku,początkowo znane z eksploatacją i przerobem rud żelaza

: stopniowo stały się wsią rolniczą i małym ośrodkiem turystycznym

: ruiny budynku gospodarczego-w XIX wieku w wiosce był tartak i młyn wodny

: stary budynek mieszkalny za zielonym parawanem

: przed nami dawny tartak Pohla

: pozostałości

: w konarach drzew

: przy drodze mijamy pozostałości piwniczki

: z kamiennym sklepieniem

: przed nami mostek na Bystrzycy,za którym zaraz zejdziemy w prawo do pierwszego obiektu rozpoczętej budowy elektrowni szczytowo-pompowej

: odnoga techniczna sztolni obiegowej-pomysł budowy elektrowni szczytowo-pompowej w Młotach powstał w 1968 roku

: szukano w Sudetach miejsca z odpowiednim ukształtowaniem terenu i wybrano tą niewielką wioskę

: moc elektrowni zakładano na 750 megawatów,dolinę Bystrzycy miała przeciąć tama o wysokości 80m i 240 metrów rozpiętości w koronie

: na terenie wioski powstałby zbiornik wodny dolny a górny na szcycie Zamkowej Kopy ( 784m n.p.m. )

: oba zbiorniki połączyć miały 800 metrowe kanały z różnicą poziomów wlotu i wylotu-260 metrów

: pierwsze prace rozpoczęły się w 1972 roku

: zbudowano zaplecze techniczne i wydrążono sztolnie badawcze

: do 1979 roku prace przygotowawcze przeciągały się

: dopiero po decyzji rady ministrów prace nabrały tempa

: wylot ze sztolni obiegowej

: wydrążono sztolnie techniczne łączące wyrobiska w jedną całość

: przy sztolni

: wracamy do drogi głównej

: idziemy dalej -przed nami dom nr 8

: ogrodzone przed łasuchami ule

: dom nr 9,w którym dawniej zamieszkiwali robotnicy zatrudnieni w tartaku Pohla

: kawałek dalej tuż przy drodze

: zejście do wlotu tunelu obiegowego

: to miejsce byłoby już na terenie dolnego zbiornika

: od tablicy cofamy się kilkadziesiąt metrów asfaltem by przejść przez podwórko budynku mieszkalnego,za którym przechodzimy mostkiem Bystrzycę,podchodzimy na rozległy plac

: Wejście do sztolni wschodniej upadowej prowadzące do komór turbozespołu.Od tej sztolni chodnik podąża kilkadziesiąt metrów w dół

: to przy tym placu

: wejście do sztolni upadowej zachodniej-od turbin chodniki idą w górę do części szczytowej Zamkowej Kopy-800m

: budowę elektrowni przerwano w 1982 roku z powodu braku środków-od 2020 roku wraca pomysł na dokończenie budowy

: dalej wspinamy się leśną dogą-w zagajnikach betonowe pozostałości

: jeszce kawałek zboczem Zamkowej Kopy

: i docieramy do sztolni wentylacyjnej

: wejście zamurowywane ale stale poszukiwacze wrażeń robią otwór…techniczna sztolnia wentylacyjna-tutaj obok miały stanąć zasadnicze budynki elektrowni

: my też z ciekawości zajrzymy do środka

: tymi tunelami śmiałkowie wchodzą

: z czołówką

: tunele idą dalej

: szyby wentylacyjne

: ze stalowymi podporami

: wracamy do polany i idziemy w kierunku dużego budynku-wygląda na opuszczony

: piękny stary budynek kamienno-drewniany

: mijamy budynek i wchodzimy w zarośla,ktoś specjalnie zamaskował wejścia do sztolni

: sztolnie te pozwalały na wejście i wjazd do chodnika łączącego trzy nitki derywacyjne łączące górny i dolny zbiornik elektrowni

: płaski chodnik prowadzi równiez do komór turbinowych

: w środku ciemności a my mamy tylko czołówkę

: wchodzimy ostrożnie głębiej

: w podłodze zdradliwe dziury wypełnione wodą

: w ciemnościach

: w jednej ze sztolni

: powoli wszystko rdzewieje

: w sztolni

: posadzkowe pułapki

: wejście

: sklepienie

: jeden z korytarzy

: obok inne małe sztolnie i olbrzymie betonowe „piramidy”

: woda utrudnia wejście

: betonowe zapory

: wejście niedostępne

: opuszczamy teren „elekrowni „przez mostek na Bystrzycy ze starym szlabanem

: widok z mostku na rzekę-w 2021 roku w ramach rządowego funduszu polski ład jednym z priorytetów tego regionu postanowiono dokończenie budowy Elektrowni szczytowo-pompowej w Młotach.Potwierdzają to mieszkańcy-rozmowy trwają

: wracamy na drogę i dalej idziemy przez wioskę

: po prawej Kuźnicze Zbocze

: mijamy dom nr 18

: dawniej budynek szkoły

: u podnóża Zamkowej Kopy dom z 1920 roku

: przy drodze stara kamienna pieta z 1799 roku

: inskrypcja

: Matka Boska z martwym Jezusem Chrystusem

: nieopodal na skarpie kolejny budynek mieszkalny

: ogrodzony od drogi murem

: i Bystrzyca znowu po lewej

: w cieniu lasu

: kamienne zbocze przy rzece

: mały spadzik

: i większy wodospad przed nami

: szumi już z daleka

: nabiera rozpędu

: jedne po drugim

: aż wejść by się chciało

: kort czy boisko do siatkówki? należy pewnie do stojącego w pobliżu ośrodka AMW

: pełen zieleni,zaospodarowany ośrodek AMW czeka na gości

: kompleks budynków z basenem letnim,świetlicą itp.

: basen letni

: mijamy ostatni budynek po lewej stronie w Młotach w kierunku Lasówki

: przed nami plac rekreacyjny przy ruinach dawnego mostu

: powstał w otoczeniu wodospadu

: można do niego podejść

: teren placu ogrodzony-górą skarpy

: urokliwe miejce do odpoczynku

: z towarzyszem umilającym zaciszne miejsce

: nie mamy nic na wymianę-pomysł świetny

: w cieniu starodrzewia

: dla hartujących ciało i umysł

: nad wodospadem

: Przerębla zasilająca Bystrzycę tuż przed wodospadem

: nad rzeką rozwieszona na linach huśtawka

: przy huśtawce widac pozostałości dawnego mostu,stara droga tędy prowadziła do Spalonej-po wybudowaniu nowej drog ina przełomie XIX i XX wieku został zburzony

: przyczółek mostu

: żegnamy się z pluszakiem o musimy iść dalej

: mijamy lesniczówkę

: i po chwili na skrzyżowaniu przy starej wiacie przystanku

: jesteśmy na rozwidleniu dróg

: tutaj odbijamy w lewo i zielonym szlakiem pójdziemy w kierunku Spalonej

: Szklarnik(Przerębla) będzie wił się obok nas

: przechodzimy most i zaraz potem przy drodze pamiątka przeszłości-kamień Kliche Weg-drogi nazwanej tak na cześć nadleśniczego Augusta Kliche,odnaleziony podczas porządkowania lasu-stoi teraz ok.10m od miejsca znalezienia

: pieknymi lasami jednostajnie pod górę

: i ciekawostka przydrożna

: między konarami

: w dole pjawia się czasem potok Przerębla -bardziej go słychać niż widać

: kawałek dalej tuż obok drogi tworzy małe kaskady

: między skałami

: płynie ze Spalonej

: dla spragnionych

: na szlaku

: na małym rozwidleniu idziemy przez mostek w lewo

: potok jeszcze kawałek z nami płynie

: po chwili odbijamy w lewo na widoczną w terenie ścieżkę(oznaczoną na mapie Compass Ziemia Kłodzka 2018) by skrócic przejćie do leśnej drogi trawersującą zbocze Zamkowej Kopy

: podchodzimy lekko

: by po chwili iść już leśną drogą w otoczeniu głazów

: droga ta zboczem Zamkowej Kopy prowadzi do Spalonej Drogi

: cały czas pod górę-las usiany głazami skalnymi

: zbocze Zamkowej Kopy

: droga zatoczy tu wielki łuk omijając skalne występy

: na polanie sprawdzamy na KaMapie dalszy kierunek

: brzozowy zagajnik w wiosennej zieleni

: wreszcie wychodzimy z lasu-dalej polanami schodzimy w kierunku budynku Ośrodka Szkoleniowego LZS

: sprawdzamy którędy iść

: przed nami zejście w dół-w dali Czarna Góra i Śnieżnik

: Czarna Góra

: widoki coraz rozleglejsze

: ośrodek LZS i Spalona Droga w dole

: w całej okazałości

: za nami

: przy ośrodku bieżnia ze skocznią i boiska

: trenujących i odpoczywających sportowców brak

: jescze tylko mały skok w bok i będziemy na Spalonej Drodze

: w ciszy i spokoju

: teraz czeka nas przemarsz asfaltem

: serpentynami w kierunku Nowej Bystrzycy

: mijamy zabytkowy budynek,odnowiony w kolorze zieleni

: kolejne zabytkowe chałupy

: zabytkowy dom z 1900 roku częściowo fratowany

: kawałek dalej mijając ostatni dom od widocznej drogi odbijamy w prawo kierując się do zielonego szlaku prowadzącego ze Schroniska PTTK Jagodna do Bystrzycy Kłodzkiej

: podchodzimy coraz wyżej

: odnajdujemy widoczną polną drogę,której będziemy teraz się trzymać

: na końcu tej drogi tuż przy zielonym szlaku na mapie widnieje oznaczony jako kamień pamiątkowy-głaz ,który chcemy zobaczyć

: blisko szlaku zielonego widzimy już kamień

: jeszcze się łudzimy

: czar niestety pryska-ale już wiemy co to za pamiątka…

: wracamy na zielony szlak i kierujemy się w okolice szczytu Zalesie ( 606m n.pm. ) lub Łysonia (597 m n.p.m. ) gdzie poszukamy zejścia do Nowej Bystrzycy

: na zielonym szlaku

: odbijamy z zielonego w lewo i podchodzimy na sczyt Zalesie

: ąkami

: w praktyce musimy często wchodzić w dzikie i gęste zarośla co nie ułatwia zejścia

: i którędy lepiej iść?

: już prawie na dole w lesie odnajdujemy studzienkę czy źródełko

: przysłonięte blachami

: wreszcie pojawia się Nowa Bystrzyca

: i zabytkowy kościółek u stóp Kościelnej Góry

: pójdziemy go zobaczyć z bliska

: przez czyjeś podwórko udaje nam się dotrzeć do drogi

: kościółek i z tyłu stara kaplica przedpogrzebowa

: pozostałości starych nagrobków

: kaplica przedpogrzebowa z 1772 roku widoczna od strony kościoła

: fragmenty starych tablic nagrobnych dawnych mieszkańców wioski

: w murze kościelnym

: na murze od strony kościoła

: wśród kwiatów

: ukryte w zaroślach

: ocalone

: i stary krzyż

: kościółek jak większość zamknięty,tylko przez okienka dało się coś zobaczyć i już odchodziliśmy gdy z domku obok wyszedł miły Pan(kościelny),który za drobną opłatą zgodził się i poszedł po klucze

: kościółek restaurowany w 1962 roku,pierwotnie o drewnianych,szalowanych deskami ścianach

: już w 1631 roku wzniesiono tutaj kaplicę cmentarną,na jej miejscu w 1726 roku zbudowano obecny drewniany kościół

: ambona z XIX wieku

: ołtarz z XVIII wieku

: zabytkowe figury

: prospekt organowy

: detale architektury

: by nie pluć do ucha

: drewnianymi schodami na chór muzyczny

: oryginalne ławki przy organach

: przy organach

: dwustuletnie organy wymagały pomocy dla grającego-na stroie bocznej”wajcha”,którąktoś musiał kręcić by zegar umieszczony obok wskazał właściwe ciśnienie powietrza-ręczny miech

: pod stopami drewniana „klawiatura”

: do strojenia

: wskaźnik odpowiedniego ciśnienia

: kluczysko do wrót kościoła

: współczesne to maleństwa

: ołtarz widziany z chóru

: zabytkowe obrazy i figury świetych

: figurka

: rękodzieła

: figura

: scena

: w zakrystii oryginalne meble z XVIII w

: szafa

: komoda

: zachowane w pierwotnym stanie

: opuszczamy teren kościółka,idziemy do drogi Bystrzyca Kłodzka-Wójtowice

: od drogi lepiej widoczna kaplica przedpogrzebowa i grupa figuralna Ukrzyżowanie

: ukrzyżowany Jezus Chrystus w otoczeniu postaci biblijnych zgrlomadzonych pod krzyżem

: grupa figuralna pochodzi z 1795 roku,figura św.Jana ? zdjęta z cokołu stoi na dole

: na postumencie inskrypcja

: portal dawnej kaplicy z datą 1772 w zworniku

: kaplica i figury

: szkoda,że kaplica niszczeje

: kawałek dalej zabytkowa stacja transformatorowa

: z 1924 roku

: też stary budynek

: stary kamienny krzyż z 1673 roku zamieniony na kapliczkę

: idziemy dalej Spaloną Drogą

: mijamy kolejne zabytkowe zabudowania

: po prawej plac rekreacyjny

: przy skrzyżowaniu na Wójtowice budynek Bystrzyckich Fabryki Mebli-Wydział II ( dawny)

: ąc już na Wójtowice

: z oznaczeniem

: część tej pięknej budowli niestety się wali

: w tych dalszy zabytkowych budynkach był młyn,później zbudowano fabrykę celulozy=w 1913 roku zakład kupiła firma produkująca wyroby z bakelitu(części do aparatów telefonicznych